Podrška za 85 projekata: Investicija od 2,68 miliona eura u inovacije
Godišnja konferencija – rezultati i programi
U srijedu, 27. decembra, održana je godišnja konferencija na kojoj smo predstavili rezultate postignute tokom 2023. godine. Događaju su prisustvovali predstavnici najvažnijih državnih institucija, inovacione i akademske zajednice, partneri, korisnici grantova, prijatelji Fonda i drugi uvaženi gosti.
Od septembra 2021. godine, Fond za inovacije podržao je 85 projekata, a iznos dodijeljenih sredstava dostigao je 2,68 miliona eura. U tom period primljeno je 288 prijava koje su ocijenjivane od strane 145 inostranih evaluatora sa različitim ekspertizama – izvijestila je izvršna direktorica, Bojana Femić-Radosavović.
Devetočlani tim Fonda uspio je da kreira i implementira 10 programa podrške namijenjenih različitim akterima inovacionog ekosistema: mikro, malim i srednjim preduzećima, naučno-istraživačkim ustanovama, startapovima, mladim timovima koji razvijaju ideje, javnim ustanovama, kao i pojedincima, poput inovatora i pronalazača.
Svi projekti su prošli stručnu, međunarodnu, nezavisnu evaluaciju koja se za većinu poziva odvija u dvije faze. “Sigurni smo da svi projekti koje finansiramo imaju izuzetne šanse za uspjeh, kako na domaćem, tako i na međunarodnom ili globalnom tržištu – kazala je Femić-Radosavović i dodala da je značajna potvrda da je sistem evaluacije koji je uspostavljen priznat od strane relevantnog međunarodnog tijela, s obzirom na to da je Evropski savjet za inovacije (EIC) akreditovao program podrške kolaborativni grantovi za inovacije za Plug-in shemu. Što korisnicima Fondovog programa omogućava lakše finansiranje iz sredstava EU”
Programi i inovacije
Tokom ove godine, Fond je uspješno sproveo osam različitih programskih linija koje podržavaju razvoj inovativnih ideja od samog početka do komercijalizacije.
“Jedan od prvih programa u 2023. godini je program predakceleracije start-upova, gdje smo kao strateškog partnera prepoznali konzorcijum na čijem čelu se nalazi Tehnopolis, a čiji su članovi Naučno tehnološki park, Univerzitet Crne Gore, Crnogorski Telekom i Naučno tehnološki park iz Beograda”, objasnila je Femić-Radosavović.
Program sa najvećim brojem prijava ove godine je Podrška ranoj fazi razvoja start-upova. Vrijednost pojedinačnog granta u ovoj liniji iznosi 30 hiljada eura za finansijsku podršku i 5 hiljada eura za rad sa mentorom. “Mentorstvo kao dodatna vrijednost programu je od suštinskog značaja, jer smatramo da je u početnoj fazi razvoja ideje podjednako važna i stručna, nefinansijska podrška.” naglasila je Bojana. Takođe, sproveden je Program provjere inovativnog koncepta, koji finansira ranu fazu razvoja ideje i pomaže u procjeni njenog komercijalnog potencijala.
Poziv sa najvećim ukupnim budžetom ove godine bio je Program za jačanje inovativnosti novoosnovanih ili postojećih mikro, malih i srednjih preduzeća, sa ciljem povećanja inovativnosti ovih preduzeća. Fond je ove godine otvorio i poziv za realizaciju edukativnih programa u oblastima pametne specijalizacije, pri čemu je 10 najbolje ocijenjenih projekata dobilo finansijsku podršku ukupne vrijednosti 84 hiljade i stotinu eura.
Na program za podsticanje inovacione kulture predate su 24 prijave, od kojih je devet odabrano za finansiranje. Glavna svrha programa je podržati aktivnosti kao što su planiranje i sprovođenje promotivnih kampanja, organizacija manifestacija i takmičenja (hakatona), sa ciljem promocije i popularizacije inovacija i inovacionog preduzetništva na nacionalnom i lokalnom nivou.
Od samog početka rada, Fond puno pažnje posvećuje temi zaštite intelektualne svojine organizujući radionice na ovu temu. Razvijena je i posebna linija programa podrške kroz vaučere za zaštitu i razvoj pronalaska. Kroz ovu liniju podrška se daje za patentnu zaštitu i razvoj pronalaska kako u zemlji tako i u inostranstvu. Najveći broj prijava se odnosio na refundaciju takse za podnošenje patentne prijave kod Svjetske organizacije za intelektualnu svojinu (WIPO) ali je bio i značajan broj prijava za razvoj patenata.
Uz sedam programskih linija finansiranih direktno iz budžeta Fonda, pokrenut je i Program za podsticanje inovacija u funkciji energetske efikasnosti u industriji. Ovaj program je iniciran u okviru međuresorne saradnje tri ministarstva: Ministarstva nauke i tehnološkog razvoja, Ministarstva ekonomskog razvoja i turizma i Ministarstva kapitalnih investicija, a u cilju obezbjeđenja neophodne sinergije inovacija, industrijske politike i energetske politike sa prioritetima Strategije pametne specijalizacije (S3).
Nastavljen je projekat “EduRobotić” sa ciljem podsticanja razvoja logičkog razmišljanja, kreativnog rješavanja problema i sticanja specifičnih znanja među učenicima osnovnih škola. Obezbijeđeno je dodatnih 16 robotića koji će se koristiti već u ovoj školskoj godini u 16 crnogorskih osnovnih škola širom zemlje, uz podršku Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija.
Međunarodne inicijative i planovi za naredni period
Program kolaborativnih grantova za inovacije dobio je akreditaciju od strane Evropskog savjeta za inovacije (EIC) za Plug in šemu, omogućavajući dobitnicima granta da lakše pristupe drugoj fazi evaluacije za program EIC Accelerator. Femić Radosavović izabrana je u maju u Ženevi za potpredsjednicu Odbora za inovacije, konkurentnost i privatno javna partnerstva (CICPPP) Ekonomske komisije Ujedinjenih nacija za Evropu (UNECE), dok će projektni menadžer Saša Ivanović predstavljati zemlju u Odboru Startap Alijanse Zapadnog Balkana.
Za narednu godinu, planirano je sedam programskih linija, i to:
-
-
Programska linija kolaborativnih grantova za inovacije
-
Programska linija podrške ranoj fazi razvoja startapova
-
Programska linija za provjeru inovativnog koncepta
-
Programska linija za realizaciju edukativnih programa u oblastima pametne specijalizacije
-
Programska linija za podsticanje inovacione kulture
-
Vaučeri za zaštitu i razvoj pronalaska
-
Programska linija za podsticanje istraživanja, razvoja i usvajanja tehnologije u funkciji unapređenja zdravstvenog turizma
-
Standardi Fonda na visokom nivou
Na godišnjoj svečanosti, posebnu čast nam je ukazala ministarka prosvjete, nauke i inovacija, prof. dr. Andjela Jakšić Stojanović, koja se obratila prisutnima i istakla:
“Inovacije se nalaze u srcu političke agende, ne samo crnogorske Vlade, već i cijele Evrope, posebno posljednjih godina kada se svijet suočava sa raznim krizama. Crna Gora bilježi konstantan trend rasta u ovom dijelu, a ocjena dobrog napretka u Poglavlju 25 – Nauka i istraživanje od Evropske komisije i koncept pametne specijalizacije uslovili su naše odlično pozicioniranje. Fond za inovacije je, kako je precizirala, najznačajniji dio tog okvira.”
“Fond je ove godine preuzeo implementaciju jedne od ključnih S3 inicijativa programa za podsticanje inovacija u službi energetske efikasnosti u industriji, nastale u saradnji resornih ministarstava za nauku, ekonomski razvoj i kapitalne investicije, te se priprema još jedna inicijativa sa Ministarstvom zdravlja u oblasti zdravstvenog turizma”, navela je Jakšić Stojanović.
Ocijenila je da bez podrške inovacijama nema prosperiteta, ni ekonomskog ni šireg društvenog, i dodala je da će sa pozicije ministarke raditi na promovisanju značaja koji inovacije imaju na nacionalnom i međunarodnom planu.
Više o o spoju inovacija, IT sektoru i Arhitekturi saznali smo od kreatora igre “Bleak Faith: Forsaken” Rada i Miša Vukčević. Oni su dobitnici najvećeg granta u 2023. i imali su čast da se u ime svih korisnika grantova obrate prisutnima i predstave podržani projekat.
Rade Vukčević je istakao da, uz pomoć Fonda za inovacije, njihov projekat nije samo ideja iz dnevne sobe, već se pretvorio u nešto što je trend, što može pozitivno da utiče na njihovu generaciju, podigne moral i da služi kao dokaz da kada damo sve od sebe, snovi postaju stvarnost.
“Jako je bitno da imamo ovakvu podršku u zemlji, jer bez tog nekog usidrenja i oslonca na pravu artikulisanu organizaciju, ipak postoje granice”, smatra Rade Vukčević.
On je naveo da video igre nijesu samo spoj različitih tehnologija ili samo trodimenzionalni dizajn, već mnogo više, kao što je ujedinjenje svih umjetnosti, i istakao je da su uz podršku Fonda uspjeli u tome da mogu sa ponosom reći da je njihova igra jedinstveni nacionalni proizvod.